ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Τα τραύματα του αρθρικού χόνδρου αφορούν εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο. Η παρατεταμένη αθλητική δραστηριότητα σε συνδυασμό με την αύξηση του μέσου χρόνου ζωής στις σύγχρονες κοινωνίες, μεγαλώνουν σημαντικά τον κίνδυνο χόνδρινης βλάβης. Αποτελούν σοβαρό πρόβλημα μιας και ο υαλοειδής χόνδρος ακόμη και στη νεαρή ενήλικο ζωή, έχει πολύ περιορισμένη δυνατότητα ανάπλασης. Βλάβες στον αρθρικό χόνδρο του γόνατος και των άλλων αρθρώσεων, οδηγούν σε οστεοαρθρίτιδα της άρθρωσης και βαριές χειρουργικές επεμβάσεις.
Τι είναι ο υαλοειδής αρθρικός χόνδρος ;
Είναι το περίβλημα των άκρων των οστών που συμμετέχουν στο σχηματισμό των αρθρώσεων. Ο υγιής υαλοειδής χόνδρος είναι λευκός και ολισθηρός με ισχυρή συνοχή στη σύστασή του. Αποτελείται από χονδροκύτταρα, ειδικές πρωτείνες όπως οι γλυκοζαμινογλυκάνες και σημαντική ποσότητα νερού, λειτουργώντας ως αποσβεστήρας (αμορτισέρ) κατά τη χρήση των αρθρώσεων και ιδιαίτερα τη φόρτιση (εφαρμογή βάρους στη άρθρωση). Η λεία επιφάνειά του ταυτόχρονα με την παρουσία αρθρικού υγρού, διασφαλίζουν την χωρίς τριβές και φθορά λειτουργία των αρθρώσεων. Εμβιομηχανικά μπορεί να αντέξει βάρος 7 φορές μεγαλύτερο από το σωματικό βάρος του ανθρώπου.
Τι συμβαίνει όταν υποστεί βλάβη ο αρθρικός χόνδρος ;
Παρά τη σταθερότητα και την ισχύ του αρθρικού χόνδρου, η αναγεννητική του ικανότητα είναι πολύ μικρή. Αυτό οφείλεται στο ότι ο αρθρικός χόνδρος δεν έχει αγγειακή αιμάτωση, αλλά τρέφεται από το αρθρικό υγρό. Όταν λοιπόν υποστεί τραυματική βλάβη , η περιοχή καλύπτεται από ινώδη κι όχι υαλοειδή χόνδρο, ο οποίος δεν έχει την ίδια αντοχή και μηχανικές ιδιότητες και δεν αντέχει τα φορτία της καθημερινής ζωής. Οι ασθενείς αυτοί εμφανίζουν οίδημα, πόνο, δυσκαμψία γό-νατος μόνιμα ή σε κρίσεις κι όταν η βλάβη του χόνδρου είναι ολικού πάχους δεν επουλώνεται ποτέ και οδηγεί σε οστεοαρθρίτιδα και χρόνιο πόνο. Οι βλάβες αυτές στη νεαρή ενήλικο ζωή μπορεί να επηρεάσουν δραματικά την ικανότητα για άθληση αλλά και για επαγγελματικές ή κοινωνικές δραστηριότητες.
Πώς αντιμετωπίζονται οι χόνδρινες βλάβες;
Μικρές ή επιφανειακές χόνδρινες βλάβες αντιμετωπίζονται συντηρητικά, με εγχύσεις υαλουρονικού οξέος ή PRP, φυσικοθεραπεία και ασκήσεις ενδυνάμωσης.
Μέθοδοι χειρουργικής θεραπείας :
Μικροκατάγματα : Μεγαλύτερες βλάβες έως 2 τετραγωνικά εκατοστά επιφάνεια, αντιμετωπίζονται με τη μέθοδο των αρθροσκοπικών μικροκαταγμάτων. Σκοπός η έξοδος από το υποχόνδριο οστό, μεσεγχυματικών πολυδύναμων κυττάρων που δημιουργούν στην περιοχή της βλάβης, μια στοιβάδα ινώδους χόνδρου, ικανή να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του ασθενούς.
AMIC- Μεταμόσχευση αυτόλογων μεσεγχυματικών κυττάρων : Πρόκειται για τη χρήση μεμβράνης από κολλαγόνο ή υαλουρονικό, που μονώνει την περιοχή της βλάβης με ταυτόχρονη τοποθέτηση αυτόλογων μεσεγχυματικών κυττάρων ληφθέντων από διάφορες περιοχές ανάλογα με τη μέθοδο ( μυελός, λίπος, αρυρικός υμένας, αρθρικό ύγρό κλπ). Οι περισσότερες από τις επεμβάσεις αυτές, απαιτούν εκ των προτέρων λήψη των μεσεγχυματικών κυττάρων κι επεξεργασία αυτών. Τα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά και ο παραγόμενος χόνδρος αρκετά καλής ποιότητας.
Οστεοχόνδρινη μεταμόσχευση – μέθοδος μωσαικού : Μέθοδος μεταφοράς οστεοχόνδρνων κυλίνδρων, από περιοχές της άρθρωσης που δεν συμμετέχουν στα φορτία, στην πάσχουσα περιοχή. Ενδείκνυται σε μικρές σε έκταση και σε οστεοχόνδρινες βλάβες.
Αυτόλογη μεταμόσχευση χονδροκυττάρων ( ACI ) : Είναι μια μέθοδος εμφύτευσης αυτόλογων (του ίδιου του ασθενή) χονδροκυττάρων σε μεγάλα χόνδρινα ελλείμματα, συνήθως άνω των 2 τετρ. εκατοστών, με σκοπό τη δημιουργία υαλοειδούς χόνδρου. Προσφέρει έναν αποτελεσματικό τρόπο θεραπείας μέσω απομόνωσης και καλλιέργειας χόνδρινων κυττάρων του ίδιου του ασθενούς και επανεμφύτευσής τους στη βλάβη με τη βοήθεια ειδικής μεμβράνης. Εφαρμόζεται σε ηλικίες κάτω των 55 ετών οπότε και υπάρχει ακόμη μεγάλη αναγεννητική ικανότητα και άρα υψηλότερες πιθανότητες επιτυχίας της μεθόδου. Δεν έχει ένδειξη σε εγκατεστημένες οστεοαρθριτικές βλάβες όπου οι υπάρχουσες αλλοιώσεις του οστού το καθιστούν ανίκανο να ενσωματώσει τα χονδροκύτταρα.
Πώς γίνεται;
Η διαδικασία παλαιότερα περιελάμβανε 2 στάδια. Πρώτον η λήψη των χονδροκυττάρων, με μια απλή αρθροσκόπηση γόνατος, από περιοχή υγιούς χόνδρου. Στη συνέχεια τα ληφθέντα χονδροκύτταρα του ασθενούς, απομονώνονταν και καλλιεργούνταν σε ειδικά εργαστήρια με πολύ προηγμένες βιολογικές μεθόδους. Ακολουθούσε το δεύτερο στάδιο, με εμφύτευση των καλλιεργημένων χονδροκυττάρων του ασθενούς που είχαν τοποθετηθεί πάνω σε ειδική μεμβράνη κολλαγόνου, στο χόνδρινο έλλειμμα μέσω -συνήθως ανοικτής- δεύτερης επέμβασης στην άρθρωση και ειδικής τεχνικής.
Τα τελευταία χρόνια η μέθοδος απλοποιήθηκε σε ένα στάδιο μόνο, δηλαδή λήψη των χόνδρινων τεμαχίων κατά την αρθροσκόπηση, από την περιοχή της βλάβης με ταυτόχρονη λήψη αυτόλογου μυελού, με παρακέντηση του λαγονίου οστού της λεκάνης. Εντός της χειρουργικής αίθουσας υπάρχει εγκατεστημένο εργαστήριο, όπου ο βιολόγος απομονώνει χονδροκύτταρα και μεσεγχυματικά κύτταρα μυελού σε μεγάλους πληθυσμούς, και σε λιγότερο από μια ώρα τα αποδίδει στους χειρουργούς μέσα σε διάλυμα με κόλλα ινικής. Στον ενδιάμεσο χρόνο η χειρουργική ομάδα διορθώνει τις υπόλοιπες βλάβες που συνήθως συνοδεύουν τη χόνδρινη ( ρήξη μηνίσκου, ρήξη προσθίου χιαστού, διορθωτικές οστεοτομίες κλπ ). Στη συνέχεια τα κύτταρα εναποτίθενται πάνω στη χόνδρινη βλάβη με τη χρήση μεμβράνης κολλαγόνου ή υαλουρονικού. Ακολουθεί ακινητοποίηση του γόνατος με νάρθηκα και έναρξη προγράμματος φυσικοθεραπείας και αποκατάστασης.
Η ομάδα TheMIS με μεγάλη εμπειρία στις αυτόλογες μεταμοσχεύσεις χονδροκυττάρων 2 σταδίων MACI , από το 2011, ξεκίνησε από το 2014 τις μεταμοσχεύσεις ενός σταδίου CartiOne. To ειδικό βιολογικό εργαστήριο εγκαταστάθηκε στα χειρουργεία της κλινικής Άγιος Λουκάς στη Θεσσαλονίκη και σε παγκόσμια πρωτοπορία έγινε η πρώτη εντελώς αρθροσκοπική μεταμόσχευση αυτόλογων χονδροκυττάρων ενός σταδίου.
Τα δημοσιευμένα αποτελέσματα πενταετίας από τις μεταμοσχεύσεις 2 σταδίων αλλά και αυτά 3 ετών στη μέθοδο σε ένα στάδιο, είναι εξαιρετικά.