ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

ΟΡΙΣΜΟΣ –ΑΙΤΙΑ – ΜΟΡΦΕΣ :

Σκολίωση ονομάζεται η πάθηση της σπονδυλικής στήλης, κατά την οποία υπάρχει παρέκκλιση από τη μέση γραμμή και παραμόρφωσή της σε τρία επίπεδα ( πλάγιο, προσθιοπίσθιο και στροφικό.)

Η αιτία της Σκολίωσης είναι άγνωστη. Σίγουρα υπάρχει κληρονομική προδιάθεση, αλλά καμία από τις πολλές θεωρίες που κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί δεν έχει επικρατήσει. Πιο πιθανή θεωρείται κάποια κληρονομική διαταραχή περιοχής του εγκεφάλου και του έσω ωτός.

Η σκολίωση χωρίζεται σε :

1) Πρωτοπαθή που μπορεί να είναι συγγενής, δηλαδή από τη γέννηση του παιδιού, συνήθως στα πλαίσια γενετικών ανωμαλιών, δυσπλασιών και συνδρόμων όπως ημισπόνδυλοι, συνοστεώσεις σπονδύλων, σύνδρομο Marfan κ.λ.π. ή ιδιοπαθής που αποτελεί τη συχνότερη μορφή ( 80% ) , εμφανίζεται στη βρεφική , παιδική ή συνήθως εφηβική ηλικία, και

2) Δευτεροπαθή που μπορεί να είναι λειτουργική ,δηλαδή όχι μόνιμη παραμόρφωση, που εμφανίζεται σαν σύμπτωμα άλλων παθήσεων ( π.χ. δισκοκήλη οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης σε κρίση, όγκοι Σ.Σ. ) ή μόνιμη δευτεροπαθή, στα πλαίσια πληθώρας νοσημάτων όπως η συριγγομυελία, εγκεφαλική παράλυση, αρθρογρύπωση, μυασθένεια, πολυομυελίτιδα κ.λ.π.

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ – ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ – ΔΙΑΓΝΩΣΗ:

Η συχνότητα της πάθησης πιθανολογείται στο 2-3% του γενικού πλυθησμού. Για παραμόρφωση κάτω των 10° η συχνότητα είναι περίπου 2,5 / 100 , ενώ για παραμόρφωση πάνω από 20° είναι 1/ 2500.

Η σκολίωση προκαλεί παραμόρφωση του κορμιού ανάλογα με το ύψος του κυρτώματος στη σπονδυλική στήλη. Συγκεκριμένα, παρατηρούνται ανισορροπία στο ύψος και την προβολή της ωμοπλάτης, στο ύψος των ώμων, στις γραμμές της λεκάνης καθώς και θετικό bending test, δηλαδή προβολή πλευρικού ύβου (καμπούρας) όταν το παιδί σκύβει μπροστά.

Η διάγνωση τεκμηριώνεται από τον ακτινολογικό έλεγχο της σπονδυλικής στήλης με ειδικές ακτινογραφίες σε 2 επίπεδα, για την καλύτερη εκτίμηση της παραμόρφωσης τρισδιάστατα. Στις ακτινογραφίες γίνεται μέτρηση της γωνίας της πλάγιας σκολίωσης ( Cobb ) , της στροφής καθώς και γωνιών που χρησιμοποιούνται ως προγνωστικοί δείκτες ( γωνία Μέτα ). Οι γωνίες αυτές σε συνδυασμό με την κλινική εικόνα ανά τακτά χρονικά διαστήματα, χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση της εξέλιξης της πάθησης και την ανάγκη ή όχι θεραπευτικής παρέμβασης. Επίσης ανιχνεύονται πιθανές άλλες βλάβες της σπονδυλικής στήλης που μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση συγγενών ανωμαλιών ή συνδρόμων που προαναφέρθηκαν.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ :

Η θεραπεία της σκολίωσης με συντηρητικό τρόπο είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενο ζήτημα. Πιο σωστό είναι να μιλάμε για πρόληψη της παραπέρα χειροτέρευσής της. Έτσι αποκτά ιδιαίτερη σημασία η έγκαιρη διάγνωση.

Για μικρές σκολιώσεις κάτω των 15°- 20° με καλούς προγνωστικούς παράγοντες, όπως τους εκτιμά ο θεράπων ιατρός, συνήθως συστήνεται συστηματική γυμναστική , με σκοπό την ενδυνάμωση των μυών γύρω από τη σπονδυλική στήλη και την αποτροπή συμπτωμάτων στο μέλλον κι όχι τη διόρθωση της σκολίωσης.

Σε μεγαλύτερες σκολιώσεις, εφαρμόζονται οι κηδεμόνες σπονδυλικής στήλης. Υπάρχουν διάφοροι τύποι κηδεμόνων, αλλά αυτός που έχει επικρατήσει λόγω της ευρείας αποδοχής του, είναι ο κηδεμόνας Σ.Σ. τύπου Boston.

Οι κηδεμόνες χρησιμοποιούνται αρκετές ώρες της ημέρας , έως τη σκελετική ωρίμανση του παιδιού που παρακολουθείται από τον ορθοπαιδικό από ειδικούς ακτινολογικούς δείκτες ( γραμμές Risser της λεκάνης ).

Η χειρουργική θεραπεία επιλέγεται σε βαρειές και συνεχώς επιδεινούμενες σκολιώσεις με γωνίες άνω των 30° – 40°, όπου η συντηρητική θεραπεία απέτυχε ή υπάρχουν άλλες παθήσεις παραλυτικού τύπου. Γίνεται με τη χρήση ειδικών συστημάτων σπονδυλοδεσίας όπως Ηarrington ( εικόνα ) , Zielke, Hurtshill κ.λ.π.

ΣΥΧΝΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ – ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ:

Ποιά είναι η καταλληλότερη ηλικία για τον πρώτο έλεγχο ενός παιδιού για σκολίωση ;

Καταλληλότερη είναι η ηλικία των 9 – 11 ετών, εκτός αν νωρίτερα έχει ανιχνευτεί από τον παιδίατρο κάποια διαταραχή.

Χρειάζεται πάντα ακτινογραφία ;

Όχι, αυτό εξαρτάται από την εικόνα που θα διαπιστώσει ο ορθοπαιδικός κατά την κλινική εξέταση.

Πόσο συχνά χρειάζεται επανέλεγχος αν διαγνωστεί σκολίωση Σ.Σ. ;

Εξαρτάται από τη βαρύτητα της σκολίωσης. Συνήθως οι επανέλεγχοι γίνονται ανά εξάμηνο.

Είναι αιτία της σκολίωσης η κακή στάση κατά τη μελέτη ή το παιχνίδι; Παίζει ρόλο η βαρειά τσάντα;

Όχι, τίποτε από τα παραπάνω δεν προκαλεί τη σκολίωση. Αν όμως αυτή υπάρχει, μπορούν να την επιδεινώσουν ταχύτερα ή ως συνήθεια να επηρεάσουν τη στάση του σώματος στο μέλλον. Άρα, θα πρέπει οι γονείς να δείχνουν στα παιδιά τη σωστότερη στάση, αλλά όχι πιεστικά και φορτικά.

Ποιό είναι το καλύτερο άθλημα για την πρόληψη της σκολίωσης;

Ο αθλητισμός, μέσω της τόνωσης του μυϊκού συστήματος , βελτιώνει τη σωματική στάση, αλλά δε θεραπεύει τη σκολίωση. Τα αθλήματα με πιο ολοκληρωμένη εκγύμναση του σώματος (π.χ. κολύμβηση) προτιμούνται, χωρίς όμως να υπάρχουν αποδείξεις και δεδομένα για το ζήτημα αυτό.

Τι συνέπειες θα έχει η σκολίωση στο παιδί;

Οι βαρειές σκολίωσεις πέρα, από το αισθητικό πρόβλημα λόγω της παραμόρφωσης του θώρακα και της κοιλιάς, μπορεί να προκαλούν διαταραχές στη λειτουργία ζωτικών οργάνων π.χ. πνεύμονες , καρδιά , έντερα.

Οι μικρότερες σκολιώσεις, σε βάθος χρόνου ή στην ενήλικο ζωή, συνήθως προκαλούν αλλοιώσεις των μεσοσπονδυλίων δίσκων ( δισκοπάθειες ) και εκφυλιστικές αλλοιώσεις της σπονδυλικής στήλης.

Αν χρειαστεί κηδεμόνας Σ.Σ. πόσο πρέπει να τον φοράει το παιδί;

Στην αρχή όσο περισσότερες ώρες μπορεί και ιδιαίτερα κατά τον ύπνο τη νύχτα. Αργότερα, κατά την παρακολούθηση, οι ώρες μειώνονται πάντα με τη συμβουλή του ορθοπαιδικού και συχνά περιορίζονται κατά τις νυχτερινές ώρες.

Είναι επικίνδυνη η χειρουργική θεραπεία;

Η χειρουργική θεραπεία δεν είναι λύση επιλογής, αλλά λύση ανάγκης. Πρόκειται για βαρειά και χρονοβόρα χειρουργική επέμβαση, αλλά όταν είναι απαραίτητη υπάρχει πλέον σημαντική εμπειρία για την τέλεση τέτοιων επεμβάσεων.